Trossengebruik (motorboek)

Inleiding

In dit hoofdstuk komt naar voren hoe je een tros op de wal vastmaakt (2), hoe je afstopt op een tros (3), hoe je hem belegt (4), hoe je hem los moet gooien (5), hoe je het beste ermee kan gooien (6), hoe hij behoort te worden opgeruimd (7) en tenslotte welke tros waarvoor gebruikt kan worden (8).

Op de Wal

In de volgende afbeeldingen (7 t/m 11) is te zien hoe je trossen het beste kunt vastmaken aan veel voorkomende reisgelegenheden die je tegenkomt in Friesland en daarbuiten.

Afb.7, Aan een dikke paal

Afb.8, Aan een dunne paal

Afb.9, Alternatieven aan een paal

Afb.10, Aan een steiger

Afb.11, Aan een oog of ring op de kade

Het bevestigen van een tros aan een meerpen van het eigen schip of aan het katanker doe je door eerst de lus door het oog te halen en daarna om de hele pen of het hele anker om de pen of de vloei vervolgens zo ver mogelijk de grond in te slaan (afb.12, resp. 13). De pen of het anker moeten altijd zo ver mogelijk van het schip vandaan worden geplaatst. Als er een dijk is, dan het beste daarachter (afb.14), zodat er voldoende houvast aan de grond is. Houd daarbij rekening met de toekomstige trekrichting en zet de pen tenminste haaks op de tros, zodat hij in elk geval niet per definitie uit de grond wordt getrokken.

Afb.12, Aan een eigen meerpen

Afb.13, Aan een katanker

Afb.14, Aan een walletje met dijk

Afstoppen met een tros

Als een tros aan de wal bevestigd is en het schip nog snelheid heeft mag je nooit meteen de tros op een bolder beleggen, omdat het schip dan zeer abrupt gestopt wordt, wat tot gevolg kan hebben dat het tegen de wal aan knalt, of zelfs de tros breekt door de plotselinge grote kracht die erop komt. In die situatie stop je dus eerst het schip met de tros af, alvorens je die gaat beleggen. Dat gaat als volgt (afb.15):

1. Sla eerst een halve slag om de voorste bolder,
2. Daarna driekwart slag om de achterste bolder en
3. Trek hem dan omhoog om de pen.

Afb.15, Afstoppen met een tros

Je kunt nu het schip geleidelijk afremmen door mee te vieren terwijl de tros onder spanning staat. Als je hem niet voldoende kunt afremmen is het verstandig nog een slag om de achterste bolder te slaan. Pas ten alle tijde op dat je niet te dicht met je handen bij de bolders komt, je vingers zijn er zo af (er zijn al genoeg collega's die geen tien bier meer kunnen bestellen in de disco).

Trossen beleggen

Als het schip stil ligt kan je de tros als volgt beleggen (afb.16):

1. Minimaal twee slagen (bij voorkeur rechtsom) onder de pen,
2. Eén steek boven de pen, in dezelfde richting en
3. Strak trekken tegen de pen.

Afb.16, Beleggen op de bolders

Als de tros van een hoger gelegen kade (in de sluis bijv.) komt en volgens methode A is belegd, dan zal deze zichzelf afklemmen en als hij strak komt te staan is hij niet meer los te maken. In dat geval verdient methode B de voorkeur. Een nadeel hiervan is echter dat het moeilijk is nu een tweede tros te beleggen op de andere bolder, De voorkeur voor het rechtsomslaan van de tros om de bolder volgt uit het feit dat de tros rechtsom (of met klok of zon mee) is geslagen. Als hij andersom om de bolder wordt geslagen werkt de tros tegen en zullen bij losgooien de tieren open gedraaid worden.

Losgooien van een tros

Voor het losgooien van een lus van een paal neem je de tros in beide handen, zodanig dat je de tros niet te strak trekt Slinger de tros op zoals je dat zou doen in het geval dat de paal vlakst is. nu alleen krachtiger (afb.17). De slingering zal zich in de tros voortplanten en steeds kleiner worden.

Afb.17, Losgooien van een paal

Als er een kop op de paal zit. is het slimmer de slingering zijdelings te maken (afb.18). De lus. die een langwerpige opening heeft. zal er dan ook zijwaarts afspringen. Zit er een pen door de paal (b.v. een bolder), probeer dan eerst de lus van de verste pen te wippen (afb.19).

Afb.18, paal met kop

Afb.19, bolder

Wanneer je een dubbel genomen lijn losgooit moet je de tamp laten gaan. want als je de lus laat gaan blijft deze per definitie ergens aan hangen (afb.20).

Afb.20, Losgooien van een dubbele lijn

Werpen van een tros

Over het algemeen is het niet verstandig een tros naar de wal te gooien omdat de kans groot is dat je mis gooit. Het is beter om te wachten tot het schip dichter bij de kant is gekomen zodat je gewoon aan wal kan stappen. Spring alleen als het niet anders kan. een enkel. tand of nek zijn gauw gebroken.

Stel dat je toch bent genoodzaakt de tros te werpen, dan kan je dat als volgt doen (Hierbij wordt uitgegaan van het werpen van een lus om een paal: bij het werpen naar een persoon hoef je natuurlijk niet je best te doen deze te raken maar kan je wel op dezelfde manier gooien):

1. Neem de lus geopend in je rechterhand met een stuk van de tros. vlak voor de splits, samen (afb.21),
2. Gooi de lus zonder deze te draaien zo dat deze horizontaal in de richting van de paal blijft gaan (afb.22).

Afb.21, Geopende lus maken

Afb.23, Ver werpen

Afb.22, Het werpen

Wanneer de paal wat verder weg is moet je voldoende slagen - rechtsom - in je linker- hand nemen (afb.23). Als hij ver weg ligt neem je ook nog wat slagen in je rechterhand erbij, waarbij je moet zorgen dat deze kleiner zijn dan de lus. Als je, met je rechterhand, gooit laat je tijdens het gooien de slagen uit je linkerhand vlij uitlopen. Omdat je voor een verre worp eerst langs je lichaam naar achteren moet zwaaien, begin je een verre worp met je linkerschouder naar voren (een kwartslag gedraaid) waarna je tijdens de worp terugdraait. Realiseer je dat het werpen van een tros niet eenvoudig is. Oefen daarom het werpen om een paal dichtbij en vergroot later geleidelijk de afstand (leuk tijdens een motonveek als wedstrijden tegen de schipper wanneer je niets beters te doen hebt).

Gebruik voortdurend je verstand bij het werpen:

• Let erop dat de vlucht niet wordt verstoord door een tekort aan loos geven. omdat je de lus dan dichttrekt,
• Draai niet met je bovenlichaam tijdens het werpen en zwaai niet teveel met je armen.

wijs de lus na in de richting van het doel.

• Probeer zoveel mogelijk in een rechte lijn te gooien om beter te kunnen mikken.
• Houd rekening met de wind.
• Concentreer je goed op het doel en laat je daarna niet afleiden.

Het dubbel werpen van een tros om een paal is veel gemakkelijker dan het werpen van een lus, de kans op een mislukking is dus kleiner, Ga hiervoor als volgt te werk (afb. 24): (Stel dat je achter een bakboord-voor bolder staat)

1. Leg de lus dubbel om de bolder.
2. Schiet de tros - rechtsom - op tot je ongeveer zes slagen in je rechter- hand hebt,
3. Neem de helft van de slagen in je linkerhand over.
4. Zet je linkervoet op de tamp,
5. Haal beide helften tegelijk langs je lichaam en werp ze dan open weg.

Afb.24, Dubbel werpen

Opruimen of opschieten van trossen

Als de tros wordt gebruikt bij het meren. dan wordt hei overgebleven eind ervan - rechts- om - opgeschoten over de bolder gehangen met de lussen buitenboord zodat de dekken vrij zijn en er 's nachts niemand over kan struikelen (afb.25).

Afb.25, Opschieten op de bolders

Als een tros niet wordt gebruikt, moet hij opgeschoten aan dek worden gelegd (afb.26). Het opschieten geschiedt als volgt:

1. Leg de tamp in het midden van de toekomstige slagen.
2. Maak - rechtsom - met de tros cirkelvormige slagen zodanig dat deze met een doorsnede van ongeveer een meter op elkaar komen.
3. Leg als laatste de lus dwars over het midden.

Als de tros op deze manier wordt opgeschoten dan ligt hij ten alle tijde klaar voor gebruik, ook voor noodgevallen, en zal er door het rechtsom opschieten geen kink in kunnen ontstaan. Bij methode A is het daarbij mogelijk de tros in zijn geheel op te pakken en om te keren voor het geval de tamp moet worden gebruikt. Bij methode B ligt de tros al in de gebruiksrichting. Geef echter nooit de tamp aan iemand op de wal omdat je hem dan verplicht een knoop te maken wat onbeleefd is, maar bovendien nogal eens te veel tijd kan kosten voor je de tros kan gebruiken.

Afb.26, Tros opschieten

Welke tros waarvoor gebruikt wordt

Voor het afstoppen is het het beste een weinig rekkende - harige - polypropyleen tros te gebruiken. Door de rek in een tros is het afstoppen moeilijk te doseren en zal deze als een soort elastiek het afstoppen stotend doen verlopen. Verder is het je eigen voorkeur, gebruik de tros die je het makkelijkste lijkt als eerste.

Motorboek

1 Inleiding 2 Benamingen 3 Taakverdeling 4 Trossengebruik 5 Fysische Aspecten 6 Manoeuvreren in het algemeen 7 Manoeuvreren 8 Zeemanschap 9 Begrippenlijst