Mercatorprojectie en Navigatieverlichting: verschil tussen pagina's

Uit EurosWiki
(Verschil tussen pagina's)
 
 
Regel 1: Regel 1:
[[Afbeelding:Kaart_Mercator.png|300px|thumb|right|Mercatorprojectie]]
+
Om ook 's nachts te mogen varen moet een schip voorzien zijn van '''navigatieverlichting'''. Aangezien 's nachts niet zomaar ineens de vaarregels anders zijn dan overdag is het handig als je aan de verlichting kunt zien met wat voor schepen je om je heen te maken hebt, daarom hebben verschillende typen schepen verschillende combinaties van navigatie-lichten.
[[Afbeelding:Kaart_Oblique.png|300px|thumb|right|Gedraaide mercatorprojectie]]
 
  
De '''mercatorprojectie''' is een manier om de aarde op een plat vlak af te beelden. De mercatorprojectie wordt veel gebruikt voor waterkaarten. Deze projectie is speciaal ontwikkeld voor navigatie op zee. Het voordeel is dat deze projectie hoekgetrouw is. Dat wil zeggen dat een hoek die in de kaart is opgemeten tussen twee lijnen gelijk is aan de hoek die die twee lijnen in werkelijkheid maken. Belangrijke gevolgen zijn dat een lijn met een constante kompaskoers (een [[loxodroom]]) een rechte lijn is en dat de schaal in noord-zuidrichting gelijk is aan de schaal in oost-westrichting. Een nadeel is dat de schaal van de kaart verloopt met de ''[[breedtegraad]]''. Daarom staat in een serieuze kaart in mercatorprojectie altijd vermeld op welke breedte de opgegeven schaal geldt. Een rechte lijn op een kaart in mercatorprojectie is ''niet'' de kortste afstand tussen twee punten. De kortste afstand wordt gegeven door een [[grootcirkel]]route en dat is op de kaart een boog.
+
De verschillende typen navigatieverlichting kun je grofweg onderverdelen in ''sectorlichten'' en ''rondomlichten''. De sectorlichten zijn alleen zichtbaar als je een bepaalde koers vaart ten opzichte van het verlichte schip, de rondomlichten kun je vanuit alle richtingen zien.
  
== Het construeren van de projectie ==
+
== Soorten navigatieverlichting ==
 +
[[Afbeelding:Sectorlichten.png|right]] De nu volgende definities komen letterlijk uit het [[BPR]], artikel 3.01a. Voor de eenvoud heb ik de aanduidingen voor helderheid van lichten weggelaten.
  
De mercatorprojectie is af te leiden uit de eis van hoekgetrouwheid. Die vereist dat de schaal in noord-zuidrichting gelijk is aan de schaal in oost-westrichting. Stel dat de schaal op de evenaar gelijk is aan ''a'' meter in werkelijkheid per meter op de kaart, <math>x</math> is de horizontale positie op de kaart en ''y'' is de verticale positie op de kaart, <math>\phi</math> is de breedte en ''θ'' is de lengte. De afgeleide <math> \frac{d\theta}{dx} </math> is overal gelijk aan ''a'', maar een radiaallengte is in werkelijkheid een afstand gelijk aan <math>R \,cos(\phi)</math>, waarbij R de straal van de aarde is. De schaal is dus gelijk aan <math>a \,cos(\phi)</math>. Hieruit volgt:
+
* '''toplicht''': wit licht dat schijnt over een boog van de horizon van 225° en wel aan elke zijde van het schip van recht vooruit tot 22°30' achterlijker dan dwars en dat uitsluitend over deze boog zichtbaar is
<math>\frac{d y}{d \phi}=\frac{1}{a \,cos(\phi)}</math>
+
* '''boordlichten''': groen licht aan stuurboordszijde en rood licht aan bakboordszijde die elk schijnen over een boog van de horizon van 112°30' en wel elk aan zijn zijde van het schip van recht vooruit tot 22°30' achterlijker dan dwars en die uitsluitend over deze boog zichtbaar zijn
 +
* '''heklicht''': wit licht dat schijnt over een boog van de horizon van 135° en wel aan elke zijde van het schip over 67°30' van recht achteruit en dat uitsluitend over deze boog zichtbaar is
 +
* '''rondomlicht''': een licht dat schijnt over een boog van 360° en dat over deze boog zichtbaar is
  
Integreren geeft: <math> y(\phi)=\frac{1}{a} \ln\left(\frac{1}{\cos(\phi)}+\tan(\phi)\right) </math>
+
== Kleine motorschepen ==
 +
De standaardregel voor kleine motorschepen is:
 +
* Een '''toplicht''' op het voorschip
 +
* '''Boordlichten''' op gelijke hoogte loodrecht op de lengteas van het schip
 +
* Een '''heklicht''' op het achterschip
  
Mercator heeft hoogstwaarschijnlijk deze uitdrukking niet ter beschikking gehad, maar de kaart geconstrueerd. Een manier om deze projectie te construeren is door de afstand tussen twee ingetekende parallellen steeds gelijk te maken aan de afstand tussen de meridianen gedeeld door de cosinus van de breedte, zoals Mercator in de legenda van zijn beroemde kaart heeft vermeld. Door nu een groot aantal parallellen te tekenen en heel zorgvuldig te werken ontstaat de mercatorprojectie. Een mercatorprojectie van een klein gebied construeren is veel makkelijker. De afstand tussen de meridianen is gelijk aan de afstand tussen de paralellen maal de cosinus van de breedte. Dit is handig om te weten als je een [[plotting sheet]] nodig hebt om je [[astrofix]] in te construeren. Zie verder (en ook voor vrijwel al het andere dat met navigatie te maken heeft) de [[Bowditch]].
+
Als alternatief mogen de boordlichten gecombineerd worden in 1 lantaarn, mits het toplicht 1m hoger opgehangen wordt.
  
NB: De hier beschreven projectie wordt ook wel de bolmercatorprojectie genoemd omdat de aarde als bol wordt beschouwd. In werkelijkheid is de aarde een ellips, maar dat levert ingewikkeldere berekeningen op en als de kaart een niet al te groot gebied bestrijkt is het verschil verwaarloosbaar klein. De meeste online kaarten zoals OpenStreetMap en Google Maps gebuiken de bolmercatorprojectie.
+
Toch zul je deze lichten niet veel zelf nodig hebben, voor schepen kleiner dan 7 meter en met een maximumsnelheid onder de 13 km/u hoeft alleen een wit schijnend '''rondomlicht''' gevoerd te worden.
  
== Gedraaide of verschoven mercatorprojectie ==
+
== Kleine zeilschepen ==
De gedraaide of verschoven mercatorprojectie is een voor navigatie nutteloze projectie omdat de ''polen'' van de kaart zijn verschoven, maar het geeft wel leuke effecten. Net als op de ''gewone'' mercatorprojectie is vrijwel de gehele wereld afgebeeld. Ook valt nu pas goed op hoe erg de mercatorprojectie vertekent aan de onder- en bovenzijde van de kaart.
+
Een zeilschip is in eerste instantie te onderscheiden van een motorschip door het ontbreken van een toplicht.
 +
Bij een klein zeilschip zijn de lichten verder redelijk gelijk aan die van een klein motorschip. Hier geldt zelfs dat de boordlichten en het heklicht samen in 1 lantaarn ondergebracht mogen worden die bovenin de mast wordt geplaatst.
  
==Zie ook==
+
Ook geld dat op kleine zeilschepen van minder dan 7 meter (dat zijn dus alle euros-bootjes op de [[Ebenhaëzer]] en [[Jaffa]]na) een wit rondomlicht voldoende is. Het BPR vermeldt hier wel bij dat bij het naderen van een ander schip met een ander licht (b.v. een zaklamp) in het zeil moet worden geschenen om de aandacht te trekken.
  
*[[Gnomonische projectie]]
+
== Grote schepen ==
 +
* Een '''toplicht''' op het voorschip
 +
* '''Boordlichten''' niet meer dan 1m binnen het schip
 +
* Een '''heklicht''' op het achterschip
  
[[categorie:navigatie]]
+
Als het tevens een snel schip betreft komt hier nog bij:
 +
* twee gele knipperende '''rondomlichten''' verticaal boven elkaar met 1m afstand ertussen
 +
 
 +
Als het een groot zeilend schip betreft (zoals de [[Ebenhaëzer]]) komt het toplicht te vervallen en voert het schip in plaats hiervan:
 +
* [[Rood boven groen]]: twee verticaal boven elkaar staande '''rondomlichten''' met 1m afstand ertussen bovenin de mast
 +
 
 +
== Oefenen ==
 +
Op het [[interne deel]] van de Euros site kan je een oefenprogramma vinden voor het herkennen van lichten op zee. Als je nog niet goed het verschil weet tussen een mijnenveger en een kerstboom, dan biedt dit programma mogelijk uitkomst.
 +
 
 +
== Geraadpleegde bronnen ==
 +
* [http://wetten.overheid.nl/cgi-bin/deeplink/law1/title=Binnenvaartpolitiereglement Binnenvaartpolitiereglement], hoofdstuk 3

Versie van 3 okt 2007 15:24

Om ook 's nachts te mogen varen moet een schip voorzien zijn van navigatieverlichting. Aangezien 's nachts niet zomaar ineens de vaarregels anders zijn dan overdag is het handig als je aan de verlichting kunt zien met wat voor schepen je om je heen te maken hebt, daarom hebben verschillende typen schepen verschillende combinaties van navigatie-lichten.

De verschillende typen navigatieverlichting kun je grofweg onderverdelen in sectorlichten en rondomlichten. De sectorlichten zijn alleen zichtbaar als je een bepaalde koers vaart ten opzichte van het verlichte schip, de rondomlichten kun je vanuit alle richtingen zien.

Soorten navigatieverlichting

Sectorlichten.png

De nu volgende definities komen letterlijk uit het BPR, artikel 3.01a. Voor de eenvoud heb ik de aanduidingen voor helderheid van lichten weggelaten.

  • toplicht: wit licht dat schijnt over een boog van de horizon van 225° en wel aan elke zijde van het schip van recht vooruit tot 22°30' achterlijker dan dwars en dat uitsluitend over deze boog zichtbaar is
  • boordlichten: groen licht aan stuurboordszijde en rood licht aan bakboordszijde die elk schijnen over een boog van de horizon van 112°30' en wel elk aan zijn zijde van het schip van recht vooruit tot 22°30' achterlijker dan dwars en die uitsluitend over deze boog zichtbaar zijn
  • heklicht: wit licht dat schijnt over een boog van de horizon van 135° en wel aan elke zijde van het schip over 67°30' van recht achteruit en dat uitsluitend over deze boog zichtbaar is
  • rondomlicht: een licht dat schijnt over een boog van 360° en dat over deze boog zichtbaar is

Kleine motorschepen

De standaardregel voor kleine motorschepen is:

  • Een toplicht op het voorschip
  • Boordlichten op gelijke hoogte loodrecht op de lengteas van het schip
  • Een heklicht op het achterschip

Als alternatief mogen de boordlichten gecombineerd worden in 1 lantaarn, mits het toplicht 1m hoger opgehangen wordt.

Toch zul je deze lichten niet veel zelf nodig hebben, voor schepen kleiner dan 7 meter en met een maximumsnelheid onder de 13 km/u hoeft alleen een wit schijnend rondomlicht gevoerd te worden.

Kleine zeilschepen

Een zeilschip is in eerste instantie te onderscheiden van een motorschip door het ontbreken van een toplicht. Bij een klein zeilschip zijn de lichten verder redelijk gelijk aan die van een klein motorschip. Hier geldt zelfs dat de boordlichten en het heklicht samen in 1 lantaarn ondergebracht mogen worden die bovenin de mast wordt geplaatst.

Ook geld dat op kleine zeilschepen van minder dan 7 meter (dat zijn dus alle euros-bootjes op de Ebenhaëzer en Jaffana) een wit rondomlicht voldoende is. Het BPR vermeldt hier wel bij dat bij het naderen van een ander schip met een ander licht (b.v. een zaklamp) in het zeil moet worden geschenen om de aandacht te trekken.

Grote schepen

  • Een toplicht op het voorschip
  • Boordlichten niet meer dan 1m binnen het schip
  • Een heklicht op het achterschip

Als het tevens een snel schip betreft komt hier nog bij:

  • twee gele knipperende rondomlichten verticaal boven elkaar met 1m afstand ertussen

Als het een groot zeilend schip betreft (zoals de Ebenhaëzer) komt het toplicht te vervallen en voert het schip in plaats hiervan:

  • Rood boven groen: twee verticaal boven elkaar staande rondomlichten met 1m afstand ertussen bovenin de mast

Oefenen

Op het interne deel van de Euros site kan je een oefenprogramma vinden voor het herkennen van lichten op zee. Als je nog niet goed het verschil weet tussen een mijnenveger en een kerstboom, dan biedt dit programma mogelijk uitkomst.

Geraadpleegde bronnen